donderdag 30 juli 2009
Het zit erop
Na een fantastisch eindfeest met lekker Bosnisch eten en een redelijke nachtrust, stonden we 's morgens op met de eindevaluatie in het vooruitzicht. Tijdens de evaluatie waarbij de gehele groep + Bosniërs aanwezig was, is er vooral gesproken over verbeter punten. Je merkt dat de organisatie Bridge op het punt is gekomen dat ze willen leren van 'fouten' en zo het festival en dus ook ons bezoek aan Bosnië beter willen maken.
Hierna was het afscheid aangebroken. Iedereen zocht zijn/haar maatjes op voor een stevige knuffel en nam zo afscheid van alle nieuwe vrienden. Onderweg mochten we nog een tijdje genieten van het Bosnische landschap maar al snel vielen er vele oogjes dicht.
De reis is goed verlopen, voor de één duurde het langer dan de heenreis, voor de ander korter. Aangekomen in Tilburg stonden vele ouders, broers/zussen, vrienden en vriendinnen ons op te wachten. Het volgende afscheid stond al weer op de stoep, en wel dan van onze eigen groep. Ook hier kreeg iedereen een warme knuffel en zien we elkaar weer in het begin van het nieuwe schooljaar.
De reis zit erop! Sommige hebben het in Bosnië afgesloten, andere in de bus onderweg naar huis of moeten het nog afsluiten. Hoe dan ook hebben we met z'n allen een geweldige ervaring er bij gekregen die we nooit zullen vergeten. Je ziet vriendschappen ontstaan die lang stand zullen houden. Vooral door het gebruik van internet. Veel e-mailadressen zijn uitgewisseld en op sites als Hyves en Facebook is er contact met de meeste Bosniërs.
Als afsluiting een bedankje richting iedereen van onze eigen groep, bedankt dat we er samen iets geweldigs van hebben kunnen maken!
Ook jullie thuisblijvers bedankt voor het volgen van ons weblog (dat mede mogelijk is gemaakt door Ayesha Visser (tekst), Martijn van Son (fotografie) en Tim van Tuel (tekst)) en natuurlijk voor alle reacties!
"When i say Tuzla, you say Wave"
"TUZLA..."
zondag 26 juli 2009
Dag 11 Discussies
Na de discussies en de lunch hadden we vrije tijd. Iedereen ging zijn eigen weg. Een aantal zijn de stad in gegaan of gaan zwemmen in het grote zoutmeer (Tuz = zout)
Vanavond staat een Bosnisch eindfeest op het programma. Hier krijgen we traditionele muziek en eten voorgeschoteld en maken we een spetterend einde aan deze geweldige reis door Bosnie. Als er de mogelijkheid nog voor is dan proberen we morgen nog een stuk online te zetten. Mocht dit niet lukken, TOT DINSDAG!
Dag 10 Weeshuis Tuzla
We hebben ongeveer 2 uur ons ding gedaan waarna we met bijna alle spullen richting het park vertrokken. Bijna alle spullen omdat we natuurlijk ook wat achter hebben gelaten. Sowieso heeft elk kind een doosje gekregen met bruikbare spullen zoals verzorgingsmiddelen voor de wat oudere en speelgoed voor de kleintjes.
Toen we aankwamen bij het hotel waren ondertussen de 4e en 5e bruiloft bezig tijdens ons verblijf hier. Hierdoor konden we s avonds niet op het terras zitten en hebben we voor ons gebouw waar we slapen een feestje gebouwd. Het was nogeens extra gezellig omdat het tegelijkertijd Juups verjaardag was, hij is 17 geworden.
Dag 9 Memorial Centre Srebrenica
Srebrenica werd tijdens de oorlog door de VN uitgeroepen tot ´Safe Area´. Naar mate de oorlog heftiger werd zochten steeds meer mensen uit de omliggende dorpen hun toevlucht in Srebrenica. Nadat alle vluchtelingen zich rondom de basis in Potocari hadden verzameld omdat de agressor steeds dichterbij kwam, gaf de Servische generaal Karadzic op 11 juli het bevel om alle jongens en mannen van 12 t/m 77 jaar te scheiden van de rest. Families werden uit elkaar gerukt en de mensen wisten dat het einde nabij was. De zogenaamde reden van dit scheiden was dat de Serven deze mannen wilden ondervragen in verband met een eerdere oorlog. In werkelijkheid weet vrijwel iedereen dat deze mannen in velden, sporthallen en op pleinen koelbloedig zijn vermoord en hierna in een massagraf zijn gegooid.
Eerst hebben we de begraafplaats bezocht. Op 11 juli zijn hier nog zo´n 500 (jonge) mannen opnieuw begraven nadat ze zijn opgegraven uit een massagraf. Het is een zeer indrukwekkend gezicht om alle stenen om je heen te zien staan. Ook is er een kleine collectie van foto´s die zijn gemaakt over de oorlog.
Hierna zijn we naar de basis van Dutchbat gelopen, dit ligt aan de overkant van de begraafplaats. Het is een oude fabriek waarin nog altijd duidelijk te zien is dat er Nederlanders hebben gezeten. Het is raar om Nederlandse teksten te kunnen lezen in deze omgeving. Een voorbeeld hiervan is dat iemand een kalender bijhield op de muur, bij 1 dag stond er: ˝Eindelijk vertrek, maar meteen gegeizeld door de Serven.˝ Er hangt overal nog een grimmige sfeer. In de film te we te zien kregen vertelde een aantal vrouwen hun verhaal over deze genocide. Ze zitten nog steeds met onbeantwoorde vragen en weten niet hoe er een einde is gekomen aan hun mannelijke familieleden. Een hoop emotie voor, tijdens en na de film, maar gelukkig stond iedereen voor elkaar klaar en was er volop steun van alle kanten.
Door al het verdriet wat er `s morgens gezien en gevoeld is werd er `s middags tijdens de act duidelijk dat iedereen weet waarvoor we zijn gekomen. In een klein park in Sebrenica zijn er workshops gedaan waar een groep kinderen op af kwam en mee deed. `s Avonds pakten we alle spullen bij elkaar en gingen we weer terug naar onze thuisbasis Tuzla. Iedereen was blij dat we er waren omdat we hier ondertussen een warm gevoel bij hebben gekregen.
dag 7&8
Dag 7
Allereerst onze excuses voor de late update. Het was voor ons moeilijk om tijdens de tour een internetcafe te bezoeken. Maar hier dan een bericht over de tour.
Vanuit de 'moderne' stad Sarajevo reden we langs prachtige natuur richting Mostar, een sprookjesachtig mooie stad. Omdat het een ontzettend warme dag was besloten we om voor de lunch een stop te maken bij de rivier, de Buna. Deze rivier komt vanuit de bergen en is ijskoud. Bij een plek waar het water de berg verlaat liet een otomaanse koning een huis bouwen. Dit huis konden we bezoeken, maar alle vrouwen moesten wel een hoofddoek dragen. De plek was betoverend mooi, we hebben hiet tijdens de lunch nog lekker van kunnen genieten. Aangekomen in Mostar bleek al vrij snel dat het nog steeds te heet was om acts te doen, en kregen we de tijd om naar het openluchtzwembad te gaan! Jammer genoeg hadden we maar een half uurtje en toen moesten we alweer terug naar het hotel.
Na het eten zijn we met de gehele groep naar het centrum van de stag gelopen om daar de brug te bekijken. Op de brug kregen we de volgende uitleg te horen:
De brug verbind het Kroatische en het Bosnische deel van Mostar aan elkaar. In de oorlog waren het aan de ene kant de kroaten en de moslims die vochten om Mostar en aan de andere kant het Servische leger dat probeerde Bosnie en Herzegovina Servisch te maken. De inwoners van Mostar zaten dan ook in een val. In deze tijd is de brug dagelijks beschoten totdat hij uiteindelijk instortte. Naar aanleiding van officiele bouwtekeningen uit het Otomaanse tijdperk is de brug opnieuw opgebouwd. De brug staat symbool voor de verbondenheid en vereniging van de twee bevolkingsgroepen die in Mostar leven. Toch kregen we voor wij de stad ingingen de waarschuwing om hier niet over de praten met de lokale bevolking. Er zijn nog steeds spanningen, Kroaten en Moslims hebben bijvoorbeeld eigen cafes waar zij elkaar ontmoeten.
Op dit moment is de brug een toeristische trekpleister, er zijn bijvoorbeeld professionele duikers die voor geld van de 27 meter hoge brug afspringen.
Na wat vrije tijd in de stad zijn we samen teruggelopen naar het Hotel.
Het was een vermoeiende dag, ook al hebben we veel vrije tijd gehad.
Dag 8
De wekker stond vandaag weer vroeg. 7.00 uur ontbijt om naar Srebrenica te vertrekken. Helaas moesten wij hier afscheid nemen van Jolanda omdat zij niet meer met ons mee kon reizen. We hopen dat het nu beter met haar gaat! Onderweg hebben we ook afscheid genomen van Amariszi, voor hun was de tour afgelopen. Door deze gebeurtinissen kwamen wij wel veel later aan in Srebrenica aan dan de bedoeling was. Rond een uur 15.00 arriveerden we bij het Emmaus centrum, waar jongeren overnachten die meewerken aan de wederopbouw van Srebrenica door middel van verschillende projecten. Hier kregen we een lunch waarna we helaas weer door moesten, op naar de gastgezinnen waar we die avond zouden gaan slapen.
Er stond eigenlijk in de planning om vandaag naar het memorial centre te gaan, dit werd echter verschoven naar de volgende dag.
Die avond kwamen we met zijn allen bij elkaar in het park. Maartje had een prachtig gebaar voorbereid; iedereen kreeg een breeklicht die we tegelijk braken, hierdoor werd de donkere avond verlicht door gekleurde lampjes waarmee we zwaaiden. Deze bandjes zouden ons de volgende dag bij het memorial centre kracht geven.
woensdag 22 juli 2009
Dag 6 het vroegste ontbijt, Sarajevo
Eenmaal aangekomen in Sarajevo zijn we meteen naar het tunnelmuseum gegaan. Het museum staat op de plek waar tijdens de oorlog goederen en mensen via een tunnel in en uit Sarajevo werden gesmokkeld. Tijdens de oorlog was de stad omsingeld door Servische troepen hierdoor werd het onmogelijk voor de inwoners om zich van levensbehoeften te voorzien. De VN hebben toen ingegrepen door een smalle doorgang tussen Sarajevo en het vrije gebied (waar de Serviërs geen macht hadden) op te eisen. Hierdoor werd het mogelijk om de tunnel te graven. Vanuit de twee kanten zijn de Bosniërs begonnen met graven. Het is een wonder dat ze in het midden bij elkaar uitkwamen, op een halve meter in hoogte na. Het betekende echter nog niet dat het een veilige doorgang was, omdat de Servische troepen met gemak de ingangen van de tunnel konden beschieten. Oversteken was levensgevaarlijk, maar toch heeft de tunnel (800 meter onder het vliegveld door, 1,5 meter hoog) het leven gered van duizenden moslims in de oorlog.
Een granaat die insloeg op een halve meter afstand van de ingang heeft 9 mensen gedood en 14 verwond.
Jolanda (docent mode): "Met stoepkrijt hebben we een catwalk in de richting van de winkelstraat gemaakt, de kinderen versierden de catwalk met fleurige tekeningen. Het publiek dat stond de kijken naar de acts zorgde voor het begeleidende geklap. Het was leuk dat de Bosnische vrijwilligers meteen bereid waren om zich te laten verkleden en mee te lopen op de catwalk."
Ook de Bosnische vrijwilligers droegen hun steentje bij.
Na het uitvoeren van de acts kregen de studenten 2 uur de tijd om de stad te ontdekken.
dinsdag 21 juli 2009
Dag 5 Tuzla Wave 2009
Amber (1e jaars student Mode): “ Er kwam een jongen naar mij toe die vroeg of ik zijn kleding wilde pimpen. Ik vond het eerst een beetje raar dat hij naar me toe kwam, maar toen ik eenmaal bezig was vond ik het heel leuk om te doen. Hij reageerde erg enthousiast en dit gaf me een goed gevoel.”
Luuk (2e jaars sound & vision): "Ik vond het een leuke dag, in het bijzonder de gezichten van de mensen die we blij maakten."
De jongens vertrokken naar Telex ( waar ook de skatewedstrijd was) om hier de skate-attributen af te breken en weg te brengen.
Wegens een wijziging in het programma was er ruimte voor een evaluatie met de gezamelijk groep. Hier kreeg iedereen de mogelijkheid zijn ervaringen en gevoelens te uiten over deze reis tot nu toe.
Celine (2e jaars artiesten begeleider): "Dankzij de evaluatie zijn we allemaal een stukje dichter bij elkaar gekomen. Het was een superleuke en gezellige avond samen met de Bosniers."
Nadat dit gedaan was hebben ze zich bij de rest van de groep gevoegd om samen in Telex de opening van het Tuzla Wave festival 2009 bij te wonen. Het festival begon met een bandwedstrijd, de winnaar hiervan mag in 2010 optreden op Festival Mundial. De band *S*I*N* is ze al voor gegaan, zij waren op 20 en 21 juni 3x per dag te zien in het Leijpark in Tilburg.
Nadat de winnaar bekend werd gemaakt volgde de officiele opening, hier spraken o.a. de burgemeester van Tuzla en de minister van educatie & sport. Ook een Nederlandse (Sara) en een Bosnischie student kregen het woord om hun ervaringen te delen met de bezoekers. Hierna werd het festival geopend door de Bosnische band die de wedstrijd had gewonnen. Vervolgens was de bekende Bosnische band HUMAN aan de beurt, waarna *S*I*N* het feest goed op gang bracht. Als hekkensluiter stond Amariszi (NL) op het podium.
Glenn (3e jaars artiesten begeleider): "Tijdens het optreden van Amariszi gebeurde er iets bijzonders: in het begin stonden er voornamelijk Nederlandse studenten voor het podium. Toen de Bosniers de muziek herkenden onstond er gemengd publiek waarbij Bosniers en Nederlanders samen los gingen."
Rond half 12 vertrokken we richting het hotel om vervolgens om 00.00 uur Minka met z´n allen te feliciteren met haar verjaardag.
Op naar een korte nacht.
Dag 4 Skatewedstrijd
’s Middags begon de skate contest in het Telex theater, een plek waar jongeren graffiti kunnen spuiten, skaten, voetballen etc. Tijdens en rondom de skate wedstrijd waren de acts van de artiesten een mooi achtergrond decor. Van een afstandje was het een kleurig en levendig geheel. Het festival was eerder afgelopen dan verwacht. Er werd een evaluatie gepland omdat er enige spanningen waren. Na het avondeten was er tijd voor de begeleiders, de 2e en 3e jaars om deze spanningen te bespreken.
Niels (2E jaars artiesten begeleider): “ Ik denk dat de frustraties uitgesproken zijn en dat er oplossingen aangedragen zijn die kunnen werken.”
Martijn (3e jaars artiesten begeleider): “ Ik vond het een fijn gesprek, ik hoop dat we er meer structuur in kunnen brengen, dat we meer gaan communiceren en dat gaat zeker werken.”
Deze middag is de Nederlandse Polder Balkan band Amariszi gearriveerd in Tuzla. Zij zullen meegaan op de tour naar Sarajevo, Srebrenica en Mostar. Zij bestaan uit 9 personen en zijn een leuke aanvulling op onze groep. Ze vielen met hun neus in de boter, want toen we ’s avonds bij het hotel aankwamen bleek dat een aantal vrijwilligers van het Tuzla Wave festival een typisch Bosnische avond voor ons hadden georganiseerd. Er was een accordeonist en Bosnische borrelhapjes voor bij de Rakija (dit is een traditioneel Bosnisch drankje wat per familie gebrouwen wordt, het is een gebruik om gasten te verwelkomen). De accordeonist speelde traditionele nummers en toen de band Amariszi mee begon te spelen ontstond er een muzikaal feest.
Sander (2e jaars evenementen organisatie): “ Ik vond het muzikale gebeuren heel erg mooi om te zien en het is een gezellig samenkomen.”